حفره‌های سیاهی که کابوس آمریکایی‌ها شدند

 جهادگران نظامی ایران که ثابت کرده‌اند برای فتح قله‌های پیشرفت و ترقی، عطشی سیری‌ناپذیر دارند و تنها به زیردریایی‌هایی با قابلیت حمل 500 تن اکتفا نکرده‌اند. "قائم" نام نسل جدید زیردریایی‌های نیمه سنگین ایرانی است که دارای تناژ جابجایی بیش از 1000تن است. 

زیردریایی (submarine)  یکی از ادوات نظامی محسوب می‌شود که در جنگ‌های فرسایشی کاربرد زیادی دارد. قابلیت زیردریایی در حمله به هر هدف و در هر زمان، به همراه غافلگیری و نتایج نابودکننده این زیردریایی را به یک سلاح بسیار موثر تبدیل کرده است. برخلاف ناوهای جنگی که جهت راهبری آن‌ها به حدود 1000 خدمه نیاز است، در زیردریایی‌ها تنها 40 تا 80 خدمه فعالیت می‌کنند. 

 

ساختار و پیشینه زیردریایی‌ها 

زیردریایی‌های نظامی با زرادخانه‌ای از جنگ‌افزارها، به ویژه "اژدر" و موشک، مسلح می‌شوند؛ "اژدر" یک سلاح انفجاری پرتابی است که از دریا و در درون آب پرتاب می‌شود . پیشرفت بزرگ در ساخت زیردریایی‌ها، ورود انرژی هسته‌ای به این عرصه بود که باعث شد تا شعاع عمل زیردریایی‌های به‌طور قابل توجهی افزایش پیدا کند. ویژگی برجسته زیردریایی‌های هسته‌ای آن است که این نوع زیردریایی‌ها به سبب داشتن برق کافی،بدون نیاز به سوخت‌گیری قادرند تقریباً به طور نامحدود در زیر آب دریا بمانند. 

بدنه زیردریایی‌ها دارای یک حفره طولی است که می‌تواند با هوا یا آب پر شود؛ مکانیسم زیردریایی‌ها به این صورت است که برای فرورفتن در آب، مخازنی را در بدنه با آب پر می‌کنند و برای بازگشت به سطح آب هوای فشرده‌ای که در مخازن تحت فشار قرار دارد رها شده و مخازن را پر از هوا می‌کند. 

کاربرد مثبت زیردریایی‌ها بخصوص در جنگ‌های فرسایشی برای متخصصان نظامی پوشیده نیست؛ پیشینه بکارگیری این آلت نظامی به جنگ‌های داخلی آمریکا در قرن 19 بازمی‌گردد، یعنی زمانیکه زیردریایی‌ها با موتور بخار در عمق دریا حرکت می‌کردند. اما در جنگ های اول و دوم جهانی بخصوص جنگ جهانی دوم، کاربرد زیردریایی‌ها جلوه بارزتری به خود گرفت. 

 

"چرچیل" نخست‌وزیر اسبق انگلیس که کشور متبوعش همواره در طول تاریخ به داشتن نیروی دریایی قدرتمند و مجهز شهره بوده است، در خلال جنگ جهانی دوم نگرانی خود را تنها یک چیز می‌دانست، و آن هم زیردریایی‌های قوای آلمان نازی بود که "یوبوت" نام داشتند. 

در پایان جنگ جهانی دوم، زیردریایی‌های یوبوت آلمانی، توانسته بودند حدود 3000 فروند از کشتی‌های عمدتا تجاری متفقین را در آب‌های آزاد غرق کنند؛ البته نقصان‌های لجستیکی قوای نازی سبب شد که در خلال جنگ جهانی دوم، 800 فروند یوبوت آلمانی در نبرد با انگلیسی‌ها در آب‌های اقیانوس اطلس شمالی غرق شوند. 

 

زیردریایی‌های مین گذار، نوع دیگری از زیردریایی‌ها هستند که در طی جنگ جهانی دوم جهت منهدم کردن شناورهای سطحی، مورد استفاده وسیع قوای متخاصم قرار می‌گرفت.همچنین پیاده کردن تجهیزات و پرسنل در سواحل دشمن، تاکتیکی بود که در خلال جنگ جهانی دوم، اجرای آن برعهده زیردریایی‌های جاسوسی قرار داشت. علاوه بر این‌ها، نباید کارکردی که زیردریایی‌ها در جریان جنگ جهانی دوم در عملیات‌های نجات به خصوص در حملات وسیع جزیره‌ای داشتند را مغفول گذاشت. 

 

پس از جنگ جهانی دوم و تقسیم دنیا به دو بلوک شرق و غرب، رقابت تسلیحاتی میان آمریکا و شوروی در تمام حوزه‌ها و ابعاد نظامی نمونه عینی یافت، در این میان زیردریایی‌ها نیز به یکی از جلوه‌های اصلی صف آرایی مسکو و واشنگتن در قالب جنگ سرد بدل شدند. 

پیشرفت‌های تکنولوژیکی، موجب شد تا پس از جنگ جهانی دوم، زیردریایی‌ها به یکی از استوانه‌های جنگی و نظامی کشورها بدل شود. توسعه موشک‌های هسته‌ای و کروز قابل پرتاپ از زیردریایی‌ها که توان حمله در بردهای بالا به اهداف زمینی و دریایی را به زیردریایی‌های می‌دهد، یکی از مواردی است که انگیزه مسئولان نظامی کشورها را برای ساخت و تجهیز زیردریایی‌ها بیشتر کرده است.   

برتری زیردریایی در نبرد، توان آن در مخفی شدن در اعماق آب است. این قابلیت با خاصیت رسانایی صوتی آب و توسط سیستم‌های "سونار" قابل خنثی شدن است.مدرن‌ترین زیردریایی‌ها برای رفع این نقص، دارای خصوصیت ناپیدایی هستند؛سیستم‌های پیشرانه پیشرفته، اقدامات و سامانه‌های کاهش صوت برای این مقصود به کار رفته و از این‌رو یافتن و حمله به یک زیردریایی پیشرفته نیازمند شگردهای خاصی است.  

ناوگان زیردریایی ایران 

استراتژیست‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران نیز، همزمان با پیشرفت و توسعه شاخص‌های دفاعی و نظامی، در چند سال اخیر اهتمام زیادی را نسبت به ساخت و تجهز ناوگان زیر دریایی کشور داشته‌اند. 

"ایران طی 15سال گذشته انواع زیردریایی‌های جنگی را تولید کرده است و حضور آنها به عنوان ناوگان نظامی زیردریایی در خلیج فارس می‌تواند یک اهرم تهدید خطرناک و غیرقابل پیش‌بینی برای ناوگان آمریکا باشد که در بحرین مستقر است". این تحلیل را پایگاه اینترنتی "کورلوب" که در زمینه تخصصی برنامه‌های نظامی دریایی فعالیت می‌کند، در آوریل 2012 منتشر کرد. 

 

زمانی که تحلیل فوق انتشار یافت، وضعیتی حساس در سطح منطقه خاورمیانه حکمفرما بود، از یک طرف موج بیداری اسلامی سراسر کشورهای عربی را فراگرفته بود و از طرف دیگر قدرت نظامی آمریکا در منطقه بیش از پیش درحال تحلیل بود. 

زیردریایی‌های کلاس "کیلو"

 نیروی دریایی کشورمان تعداد سه فروند زیردریایی کلاس "کیلو" با نام و شماره ‌بدنه‌های" "Tareq 901، "Noor 902 " و" "Yunes 903 را در اختیار دارد که به ترتیب در سال‌های 1992، 1993 و 1997 وارد خدمت شده‌اند.این سه فروند زیردریایی در حال حاضر در بندعباس نگهداری می‌شوند. 

 

موتور این زیردریایی به شدت کم‌ صداست این امر باعث می‌شود تا سونار غیرفعال دشمن قادر به شناسایی زیردریایی نشود، در ضمن بدنه‌ی زیردریایی توسطی مواد خاصی پوشیده شده است که باعث می‌شود سونار فعال نیز همانند سونار غیرفعال در کشف زیردریایی دچار مشکل شود. 

"حفره سیاه" لقبی است که نیروی دریایی آمریکا به این سه فروند زیردریایی ایرانی داده است، برخی تحلیل‌گران نظامی معتقدند، این نوع از زیردریایی‌های ایرانی، اندک اقتدار ناوگان دریایی آمریکا را هم در حاشیه خلیج فارس به چالش کشیده‌اند؛ زیردریایی‌هایی که قادر به حمل 18 اژدر و24 مین هستند و از توانایی شلیک موشک‌های سطح‌به‌هوای SA-N-Gremlin نیز برخوردارند. 

در سال 1376 پس از آنکه روسیه، فروش زیردریایی‌های نوع "کیلو" به ایران را متوقف کرد، فرماندهان و دست‌اندرکاران نیروهای مسلح، ساخت زیردریایی‌ها را در دستور کار قرار دادند. در این سال‌ها انواع مختلفی از زیردریایی‌ها با کارکردها و قابلیت‌های متنوع وارد مرحله تولید انبوه شدند. 

زیردریایی غدیر و تناسب با شرایط خاص آب‌های خلیج فارس 

زیردریایی‌های کلاس "غدیر" حاصل اولین تلاش متخصصان کشورمان در زمینه تولید زیردریایی ساحلی هستند.خط تولید این زیردریایی در شهریور ماه 1385 افتتاح شد. ویژگی برجسته زیردریایی غدیر آن است که این زیردریایی متناسب با شرایط خاص آب‌های خلیج فارس و دریای عمان ساخته شده است. 

 

زیردریایی غدیر، داری قابلیت بالا در غوص و صعود و مانور است؛ این زیردریایی 29 متری تنها در مدت 30 ثانیه از اسکله جدا شده و از این نظر توانایی بالایی در ورود به حالت عملیاتی دارد؛ همچنین توانایی جابجایی مواد، زیردریایی غدیر، 115 تن است. علاوه ر این‌ها، این زیردریایی قادر به جابجایی کماندوها به نقاط مورد نظر، مین‌گذاری و شلیک موشک و اژدر است. 

زیردریایی غدیر۹۴۸ یکی از زیردریایی‌های کلاس غدیر ساخت ایران است؛ این زیردریایی در ۱۱ خرداد ۱۳۸۸ در بندر عباس به آب انداخته شد و به ناوتیپ منطقه یکم نداجا پیوست. 

 

این زیردریایی به خاطر سبکی خود از چابکی لازم برای انجام سریع مأموریت‌ها برخوردار است و قدرت‎ رهگیری‎‎ دقیق‎ شناورهای سطحی‎ و زیرسطحی‎ و‎ قدرت‎ مانور، قوس‎ سریع‎ و پنهان‎‎ شـدن از رادارهای‎ پیشرفته‎‎ را نیز داراست‎. سامانه نوین‎ پرتاب‎ اژدر و شلیک‎ موشک‎ به‎ طور همزمان‎ از دیگر ویژگی‌های زیردریایی غدیر 948 است. 

زیردریایی "قادر" و شباهت با "کیلو" روسی  

ایران در سال 1390 موفق به تولید زیردریایی‌های نوع "قادر" شد، این زیردریایی‌ها که قابلیت جابجایی100تن را دارند، تا حدودی شبیه به "کیلو" روسی هستند. اما برخی تحلیل‌گران نظامی، زیردریایی‌های "قادر" را بسیار شبیه زیردریایی‌های "کوسموس SX-506"" ایتالیایی می‌دانند. توان جابجایی زیردریایی SX-506"  " 100تن است. تصاویر منتشر شده از آن نشان می‌دهد که می‌توان این زیردریایی را به دو لوله اژدرافکن تجهیز کرد. 

نهنگ ایرانی 

ناوگان زیرسطحی ایران، علاوه بر داشتن زیردریایی‌هایی با قابلیت جابجایی 100 تن، مجهز به نوع دیگری از زیردریایی‌هاست که قابلیت حمل 500 تن را نیز دارا می‌باشند؛ این نوع از زیردریایی‌ها که "نهنگ" نام دارند، بسیار شبیه به زیردریایی‌های" "U-206 آلمانی هستند که برای عملیات در آب‌های نه چندان عمیق دریای بالتیک ساخته شده بودند.برخی تحلیل‌گران نظامی خارجی، تخمین می‌زنند که نهنگ ایرانی قابیت حمل 8 اژدر را داشته باشد. 

 

زیردریایی قائم با تناژ بیش از 1000 تن 

اما جهادگران نظامی ایران که ثابت کرده‌اند برای فتح قله‌های پیشرفت و ترقی، عطشی سیری‌ناپذیر دارند، تنها به زیردریایی‌هایی با قابلیت حمل 500 تن اکتفا نکرده‌اند، "قائم" نام نسل جدید زیردریایی‌های نیمه سنگین ایرانی است که دارای تناژ جابجایی بیش از 1000تن است. 

 

این زیردریایی که پروژه ساخت آن در سال 1387 کلید خورده است از قابلیت حمل لوله‌های اژدرافکن و مهمات آن برخوردار است. به نقل از نشریه تخصصی "کورلوب" زیردریایی "قائم" ایران قادر است تا 6 لوله اژدرافکن 533 میلیمتری و 18اژدر با 24مین را حمل کند. این زیردریایی می‌تواند تا 45 روز در دریا بماند. 

"طارق" و انقلاب در صنعت زیرسطحی ایران

"جمهوری اسلامی ایران با تعمیر ‌زیردریایی "طارق"، در ‌زمینه تعمیرات فنی زیردریایی‌ها به خودکفایی کامل دست یافت". این خبری بود که در اواسط سال 1391 در صدر اخبار داخلی و خارجی قرار گرفت. 

 

زیردریایی طارق سومین زیردریایی کیلوکلاس و کلاس سنگین جمهوری اسلامی است که در سال ۱۳۷۱ به نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ملحق شد و عملیات شناسایی، وظیفه اصلی آن به شمار می‌رود. 

در خرداد 1391، بیش از 18 هزار قطعه از این زیردریایی فوق سنگین 2300 تنی با تلاش بی وقفه متخصصان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران طراحی ، ساخته و تعویض شد.برای طراحی و تعمیر زیردریایی طارق که انقلابی در صنعت زیرسطحی ایران به شمار می‌رود، یک میلیون و 620 هزار نفر ساعت کار صرف شده است. 

این زیردریایی که آشیانه اصلی آن در بندر عباس است، با حدود ۷۳ متر طول و حدود ۱۰ متر عرض از زیر دریایی‌های کلاس سنگین جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود؛ "طارق" به سیستم سوناری از نوع MGK-400 وسیستم کانالی دوگانه کم اشتباه مجهز است که امواج منعکس شده از شناورهای دشمن را دریافت می‌کند و به این ترتیب امواج ارتباطی زیردریایی که سیگنال‌های سونارهای فعال دشمن را ردیابی کرده را شناسایی می‌کند. 

در دی ماه 1391 در جریان رزمایش دریایی ولایت 91، دو فروند اژدر از زیردریایی‌های کلاس "طارق" با موفقیت علیه اهداف از پیش تعیین شده شلیک شدند. 

 

زیردریایی‌ طارق یکی از کم سر و صداترین زیر سطحی‎‎های جهان است، که این ویژگی به دلیل عایق بندی صوتی کامل بدنه آن محقق شده است؛  البته در کنار پوشش‎‎های جاذب امواج سونار روی بدنه، استفاده از پروانه‎‎های هفت پره‎ای با صدای بسیار کم در زیردریایی طارق، ‎شناسایی آن را بسیار سخت می‌کند. 

زیردریایی فاتح با 8 فروند پرتابگر

زیردریایی فاتح را باید یکی از پیشرفته‌ترین زیردریایی‌های ناوگان نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران محسوب کرد، این زیردریایی با دارا‌بودن4 مقر پرتاب اژدرهای 533 میلیمتری توانایی حمل 8 مین دریایی را نیز دارد.فاتح توان دریانوردی به مدت 35 روز را دارد و سرعت سطحی فاتح 11 نات(20.35 کیلومتر بر ساعت) و در حالت غوطه ور 14 نات(25.9 کیلومتر بر ساعت) است. 

 

"فاتح" به‌عنوان برادر بزرگتر "غدیر" دارای 4 پرتابگر اژدر بوده و با 2 اژدر رزرو، جمعا تعداد پرتاپگرهای آن به 8 فروند می‌رسد.افزایش تعداد محفظه شلیک اژدر در زیردریایی فاتح، این امکان را فراهم می‌آورد تا در فواصل زمانی کوتاه، تعداد شلیک‌های این زیردریایی افزایش یابد؛ همچنین زیر دریایی "فاتح" به سبب کثرت محفظه‌های شلیک در نبردهای بلندمدت کارایی بالایی دارد. 

"رونمایی از زیردریایی پیشرفته فاتح برنامه‌ریزان نیروی دریایی آمریکا را با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در خلیج فارس و تنگه هرمز با چالش جدی مواجه می‌کند". این تحلیلی بود که پایگاه رسانه‌ای دیپلمات پس از به آب انداختن موفقیت‌آمیز زیردریایی فاتح در شهریور سال گذشته منتشر کرد.

تانک‌های ایرانی با زره ناوهای هواپیمابر به میدان نبرد می‌آیند

 از زمان‌های بسیار دور اسلحه سازان به دنبال طراحی و ساخت زره برای سربازان و ابزار آلات نظامی خود بودند. آشنایی بشر با علم ذوب فلزات و توانایی تولید آهن و فولاد و سایر فلزات یک گام بلند در ساخت زره‌ها به شمار می‌آمد که تا سالیان دراز به عنوان زره جنگجویان به کار می‌رفت. 

اما در ۱۹۶۵ میلادی ماده‌ای اختراع شد که تغییری انقلابی در بحث زره‌ها به وجود آورد. در این سال محققان آمریکایی به رهبری یک شیمیدان به نام استفانی ولک به دنبال کشف الیافی سبک و محکم برای تولید تایر سبک‌تر برای خودرو‌ها بودند که «کولار» را کشف کردند. این ماده از‌‌ همان ابتدا به دلیل استحکام بالایی که داشت برای ساخت زره و پوشش‌های ضد گلوله مورد توجه قرار گرفت. 

میزان مقاومت این ماده ۵ برابر فولاد است. از آن پس تقریبا در تمامی جلیقه‌های ضد گلوله مدرن و حتی کلاهخودهای مورد استفاده نیروهای نظامی، از این ماده استفاده شد. 

 

جلیقه ساخته شده با کولار 

ما با گذشت زمان و پیشرفت فناوری نظامی مشخص شد که افزایش لایه‌های زره نیز به شکل طبیعی به زیاد شدن وزن و کاهش تحرک سرباز یا خودروهای زرهی منجر می‌شود که این کاهش سرعت عمل در میدان نبرد مرگبار است. 

مثلا در زمینه بررسی عملکرد یک تانک، سه فاکتور عمومی شامل توان آتش، تحرک و حفاظت حدود اثربخشی قابلیت‌های این وسیله را مشخص می‌کنند البته به این معنی نیست که هر تانک فوق مدرنی باید چنان طراحی شود که همزمان با بهترین سلاح‌ها و پیشرفته‌ترین سیستم‌های حفاظتی پوشانده شود و در عین حال بیشترین تحرک را نیز داشته باشد. 

به عنوان مثال افزایش زره تانک مشخصا میزان حفاظت تانک را افزایش می‌دهد اما در مقابل با افزودن به وزن، از تحرک زره پوش خواهد کاست. این دقیقا‌‌ همان اشتباهی بود که طراحان آلمانی با سنگین‌تر کردن روز به روز تانک‌هایشان تا پایان جنگ جهانی مرتکب شدند و در نتیجه حاصل کارشان تانک‌هایی چنان سنگین بود که فقط جابه جا کردنشان کلی تدارکات می‌خواست یا مثلا تجهیز تانک به توپ‌های بزرگ‌تر منجر به کاهش زره برای ثابت ماندن وزن کلی خودرو و در ‌‌نهایت آسیب پذیری بیشترش خواهد شد. 

اشتباه در هر کدام از این فاکتور‌ها ایرادی به جز ناکار آمدی تحرک یگانی زرهی در میانه میدان نخواهد داشت. این دقیقا‌‌ همان اشتباه بزرگی بود که انگلیسی‌ها با چیفتن، تانکی با توپی قوی اما تحرک و زرهی ضعیف مرتکب شدند. 

در سالهای اخیر تلاشهای گوناگونی برای ارتقاء پوشش‌های حفاظتی به کار رفته است که از آن میان می‌توان به بحث انواع زره‌های نصب شده روی تانک‌ها اشاره کرد که زره واکنشی مشهور‌ترین این زره هاست. 

باید توجه داشت که معمولا عملکرد تمامی موشک‌های ضد زره بدین صورت است که با نفوذ به زره و از بین بردن خدمه آن کار می‌کنند یا سیستم‌های مکانیکی مهم وسیله مورد نظر را نابود کرده و یا از هر دو عملکرد استفاده می‌کنند. 

زره‌های واکنشی یا ری اکتیو یکی از گونه‌های زره‌های وسایل نقلیه هستند که با عملکرد خود باعث کاهش صدمه به زره و بدنه خودروی زرهی مورد نظر می‌شود و از موثر‌ترین راه‌ها برای حفاظت تانک‌ها در مقابل موشک‌های ضد تانک هستند. البته موشک‌هایی نیز ساخته شده که در مرحلهٔ اول خود یک سر کوچک دارند و برای از بین بردن همین زره واکنشی استفاده می‌ شوند و در مرحله دوم موشک اصلی قرار می‌گیرد. 

انواع زره‌های واکنشی

ERA یا SLERA

ERA متداول‌ترین نوع زره واکنشی است که در تانک‌های مدرنی مانند تی ۹۰ هم قابل مشاهده است. اصول کار زره ERA بدین صورت است که مواد و عناصر منفجره فیمابین دو صفحه که این دو صفحه عمدتا فلز هستند قرار می‌گیرد. 

 

موشک ضد تانک فرضی هنگامی که به این زره برخورد می‌کند انفجار مواد منفجره زره باعث می‌شود که دو صفحه فلزی در جهت انفجار بلغزند و برهم کنش این دو صفحه، لغزش و تغییر زاویه برخورد سبب کاهش تاثیرگذاری موشک برخورد کننده می‌شود. 

NERA 

کارکرد NERA مانند زره‌های انفجاری است با این تفاوت که لایه مواد منفجره که بین سطوح به صورت ساندویچی در زره‌های انفجاری قرار می‌گرفت، وجود ندارد. این ماده می‌تواند مثلا لاستیک باشد. پس از برخورد موشک فرضی موادی که بین دو فلز به اصطلاح ساندویچی فشرده شده‌اند در داخل لایه پراکنده شده و باعث پراکندگی و خمیدگی ماده مورد نظر شده که همانند عملکرد زره انفجاری که در بالا توضیح داده شد باعث کاهش تخریب زره می‌شود. 

این نوع زره‌های انفجاری نسبت به ERA سبک‌تر بوده و در ضمن برای پیاده سازی وجابه جایی نسبت به ERA بسیار امن‌تر می‌باشند. البته نوعی از این زره‌ها می‌توانند به صورت چندگانه روی بدنه نصب شوند که درنتیجه نسبت به موشک‌های چند زمانه مقاوم هستند. 

زره‌های الکتریکی 

زره‌های الکتریکی و یا الکترومغناطیسی نوع جدیدی از زره‌ها هستند. بدین صورت که دو یا چند رسانا ساخته شده که بینشان فضای خالی یا مواد عایق قرار دارد که این مجموعه یک خازن پر قدرت تشکیل می‌دهد. کاربرد این زره جدید نیز بدین صورت است که ولتاژ بالای ایجاد شده می‌تواند از زره محافظت کند. 

البته این زره هنوز روی تانک‌های مشهور و عملیاتی در ارتش‌های مختلف نصب نشده است. 

زره‌های کامپوزیتی 

زره‌های کامپوزیتی (ترکیبی) به نسل جدید زره‌های نظامی گفته می‌شود که به سرعت در حال جایگزینی با زره‌های یک لایه (فولادی) و آسیب پذیر قدیمی هستند و از تفاوت‌های عمده آن با زره‌های معمولی می‌توان به چند لایه بودن آن اشاره کرد کرد. این لایه‌های بسیار مقاوم که عمدتا از جنس استیل و سرامیک و فولاد سخت هستند با فاصله روی هم قرار می‌گیرند و فضای خالی بین آن‌ها با آلیاژ‌های بسیار محکم پوشانده می‌شود و مقاومت زره را در مقابل تجهیزات ضد زره به میزان قابل توجه‌ای افزایش می‌دهد. 

تانک‌ام ۱ آمریکا اولین تانکی بود که مجهز به زره‌ای با نام Chobham شد. چابهام نام زرهی مرکب (کامپوزیتی) است. البته بدنه برخی تانک‌های امروزی نیز قالبا از مواد مرکب (کامپوزیت) ساخته می‌شود برای مثال زره تانک مرکاوا ۴ رژیم صهیونیستی از کامپوزیت ماتریکس ورقه‌ای سرامیک فولاد و آلیاژ نیکل ساخته شده است؛ مرکاوا ۳ از زره کامپوزیت (عادی) و زره مرکاوا ۱ نوعی زره فولادی بود. 

 

آبرامز با زره چابهام 

اما فناوری دیگری که در دنیا در حال بر روی آن هستند و بر اساس اخبار رسمی اعلام شده توسط وزارت دفاع کشورمان، ایران نیز به آن دست یافته است، بحث زره‌های مایع است. 

به صورت کلی و به زبانی ساده، زره‌های جدید از لایه‌های کولاری تشکیل شده است که با ماده «پلی‌اتیلن گلیکول» پوشیده شده‌اند. در حالت عادی این ماده که بر روی سطح مورد نظر قرار می‌گیرد به نوعی نرم و مایع است اما به محض برخورد جسم سخت با سرعت بالا، مثل یک گلوله در کسری از ثانیه خود را جمع کرده و شدیدا سخت می‌شود. در نتیجه ضربه حاصل از برخورد را دفع کرده و در سطح زره پخش می‌کند. 

در حال حاضر و بر اساس اخبار موجود واحدهای تحقیقاتی ارتش آمریکا بر روی بحث «زره مایع» کار می‌کنند. اما در جریان مراسم رونمایی از این دستاورد در ایران به استفاده از فناوری با عنوان «STF» در زره مایع اشاره شد. این واژه که کوتاه شده عبارت «shear-thickening fluid» است که به صورت کلی می‌توان آن را «مایع کاهش دهنده ضخامت» ترجمه کرد. 

این مایع‌‌ همان «پلی‌ اتیلن گلیکول» است. اساس کار به این صورت است که لایه‌های مورد نظر کولار را مایع مورد نظر که رقیق شده ترکیب شده و آن را بر روی حرارت می‌دهند تا در حین بخار شدن اتانول موجود، مواد اصطلاحا به خورد لایه‌های کولار برود. بر اساس آزمایشات انجام شده بر روی کولار، ۴ لایه پوشش کولاری که از این مایع به عنوان پوشش بر روی خود بهره می‌برند توانی برابر ۱۴ لایه کولار بدون استفاده از این مایع را دارند. 

این مسئله یکی از مهم‌ترین نکات مثبت مربوط به استفاده از این فناوری است که همانا کاهش وزن به شمار می‌آید. امروز و در جریان رونمایی از این محصول، مسئولین وزارت دفاع اعلام کردند که استفاده از این فناوری در خوروهای زرهی باعث کاهش ۷۶ درصدی وزن زره مورد نیاز خواهد بود. این مطلب در حقیقت یک انقلاب در صنعت ساخت خودروهای زرهی به شمار می‌آید. در حال حاضر در جهان غرب و برای نمونه در آمریکا و انگلستان از زره چابهام در تانکهایی مثل آبرامز و یا چلنجر بهره می‌برند که چنین صفتی را داراست. 

این تانک‌ها بیش از ۶۰ تن وزن داشته و این افزایش وزن باعث شده است که تا حدی از تحرک این تانک‌ها کم بشود. در حال حاضر در آمریکا از زره کولار به غیر از زره‌های انفرادی در زره ناوهای هواپیمابر و رزم ناو‌ها بهره برده می‌شود. پس امکان استفاده از کولار در خودروهای زرهی و تانک‌ها و در کل وسایل نقلیه ممکن است. 

حال می‌توان گفت ۷۶ درصد کاهش در وزن زره یک تانک برای نمونه که بخش عمده وزن تانک را شامل می‌شود می‌تواند در کل به کاهشی تا حتی ۵۰ درصدی وزن کل تانک بستگی به نوع آن منجر شود. این بدین معناست که حالا شما با داشتن‌‌ همان قدرت موتور سابق می‌توان بر شتاب، میزان مهمات قابل حمل و یا خود زره و حفاظت تانک و یا خوروی مورد نظر افزود. البته باید گفت که در آمریکا در حال حاضر در حد پروژه‌های آزمایشگی بوده اما به نظر ایران توانسته است این پروژه را از مرحله آزمایشی خارج کرده و به مرحله عملیاتی برساند. 

با توجه به اینکه در خبر رسمی وزارت دفاع، عنوان شده است که محصول فوق متعلق به متخصصان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران است، بنابراین باید منتظر ماند و نصب این زره‌های جدید را روی تانک‌هایی مانند ذوالفقار مشاهده کرد. 

 

مدل جدید تانک ذوالفقار ۳

ذوالفقار جزء معدود تانک‌هایی است که با داشتن ارتفاع تقریبی ۲. ۵ تا ۳ م‌تر، طول ۷ و پهنای ۳. ۵ متر می‌تواند بحث پنهانکاری بصری را تا حد قابل قبولی به اجرا بگذارد. تانک ذوالفقار در مدل ۲ و ۳ به شکل جالبی به مانند تانک آبرامز طراحی شده است. طرح ۵ ضلعی برجک تانک و عدم نصب زره‌های واکنش گر انفجاری «ERA» مثل تانک تی ۷۲، بر روی بدنه این تانک ایرانی در جریان رژه‌های سالهای اخیر، این احتمال را مطرح می‌کند که ذوالفقار از زره‌های مدرنی که در بالا ذکر شد بهره خواهد برد و اگر لازم باشد از نیام درآید، برنده‌تر از قبل جلوه گر خواهد بود.

طلائیه

 طلائیه! چقدر غمگینی با کسی سخن نمی گویی و سکوت پیشه کرده ای. طلائیه چه حس غریبی داری... دلم برایت تنگ می شود....